Archief: artikelen van

| Home |

 

De tol van de roem

Donderdag 04 December 2003 in categorie Tragische misverstanden

Waarom, zo vraag ik mij dikwijls af, willen mensen toch zo graag beroemd zijn? Waarom wil men het ego zo expliciet laten gelden dat men er bijna alles voor over heeft om een bekende Nederlander te zijn? Denkt men hiermee de onsterfelijkheid te bereiken?

Ik zou zeggen, denk er nog eens rustig over na indien u aspiraties in die richting heeft. Laat die voorronden van Idols maar zitten, zo lollig is het niet om een Jamai te zijn. Dan val je al gauw ten prooi aan corpulente nichten die Paul heten en denken dat ze lollig zijn. Nee, eerst goed nagaan wat precies de consequenties zijn.

De tol van de roem Lees verder...

Poëzie: Karel Wasch

Dinsdag 02 December 2003 in categorie Lezen

Tot voor kort was ik niet zo fanatiek in het lezen van poëzie, moet ik bekennen. De schoonheid ervan is in het verleden effectief beklad door diverse docenten Nederlands, die allemaal gemeen hadden dat ze wilden weten 'wat de dichter hier bedoeld had'. En wanneer de dichter volgens mij iets anders had bedoeld dan volgens de leraar werd dit meestal uitgedrukt in een onvoldoende.

Poëzie: Karel Wasch Lees verder...

Verbal Jam's week van de poëzie 2

Dinsdag 02 December 2003 in categorie Kunst en Cultuur

Tot voor kort was ik niet zo fanatiek in het lezen van poëzie, moet ik bekennen. De schoonheid ervan is in het verleden effectief beklad door diverse docenten Nederlands, die allemaal gemeen hadden dat ze wilden weten “wat de dichter hier bedoeld had”. En wanneer de dichter volgens mij iets anders had bedoeld dan volgens de leraar werd dit meestal uitgedrukt in een onvoldoende.

De dichter Karel Wasch komt de eer toe mij weer onder de bekoring van de poëzie te hebben gebracht. Hij is absoluut en met afstand mijn meest geliefde en bewonderde dichter. Bij hem hoef ik mij niet af te vragen wat hij heeft bedoeld, zijn woorden en zinnen schrijven rechtstreeks op mijn gemoed. Zo hoort poëzie voor mij te zijn, zonder een rationele vertaalslag tussen papier en lezer, niet telkens weer zinnen moeten overlezen, puzzelen en gissen wat voor kronkels uit het brein van de dichter ik nu weer dien te volgen. Als ik dàt wil koop ik wel een boekje met cryptogrammen en Zweedse doorlopers.

Karel Wasch weet zijn woorden en zinnen zo trefzeker te kiezen dat men direct een beeld op het netvlies heeft, een gevoel in het hart en een stemming in de ziel.

Eén van zijn meest geciteerde gedichten is bijvoorbeeld het gedicht Misschien. Niet verwonderlijk, want het is voor velen direct herkenbaar.

Verbal Jam's week van de poëzie 2 Lees verder...

Karel Wasch, de dichter

Dinsdag 02 December 2003 in categorie Lezen

Tot voor kort was ik niet zo fanatiek in het lezen van poëzie, moet ik bekennen. De schoonheid ervan is in het verleden effectief beklad door diverse docenten Nederlands, die allemaal gemeen hadden dat ze wilden weten “wat de dichter hier bedoeld had”. En wanneer de dichter volgens mij iets anders had bedoeld dan volgens de leraar werd dit meestal uitgedrukt in een onvoldoende.

De dichter Karel Wasch komt de eer toe mij weer onder de bekoring van de poëzie te hebben gebracht. Hij is absoluut en met afstand mijn meest geliefde en bewonderde dichter. Bij hem hoef ik mij niet af te vragen wat hij heeft bedoeld, zijn woorden en zinnen schrijven rechtstreeks op mijn gemoed. Zo hoort poëzie voor mij te zijn, zonder een rationele vertaalslag tussen papier en lezer, niet telkens weer zinnen moeten overlezen, puzzelen en gissen wat voor kronkels uit het brein van de dichter ik nu weer dien te volgen. Als ik dàt wil koop ik wel een boekje met cryptogrammen en Zweedse doorlopers.

Karel Wasch weet zijn woorden en zinnen zo trefzeker te kiezen dat men direct een beeld op het netvlies heeft, een gevoel in het hart en een stemming in de ziel.

Eén van zijn meest geciteerde gedichten is bijvoorbeeld het gedicht Misschien. Niet verwonderlijk, want het is voor velen direct herkenbaar.


Misschien

Moest jou zeggen hoe ik
verloren had de strijd.

Maar in een gang vol koffers met gestold verdriet
trok je even aan mijn broekspijp
voordat ik je voorgoed verliet nog even
als altijd.

O, in het weekend als het van je moeder mag
kunnen we elkaar nog zien
ook doordeweeks en anders steeds
misschien.

Uit: Alsof er iets van mij overbleef, uitg. ID-fiXe, 2001, Nieuwegein.

Een al wat ouder, maar zeer aansprekend gedicht vind ik Gang door de steedse dag:


Gang door de steedse dag

Ochtend woelt me los van de nachtelijke zij.
Een schoorsteen slaakt zijn eerste rook
een aak glijdt traag voorbij.

Ik kam mijn mistige manen,
trek strak een keurslijf aan
de, net gestrikte, das
siert als een hoofse vaan.

Wel wapent mij de weerzin,
een tram snijdt door een stalen voor
en krast zijn schrille tonen, het luchtruim in:
mechanisch koor!

De parken steunen, licht vermoeid,
door jeugdig onkruid slechts geboeid.

Bokalen van de avond
boordevol nectar van de nacht
voorportaal voor een droomlokaal, waar ragfijn
zij mij wacht.

Uit: Uit naam van mijn naam. Uitg. de Beuk, Amsterdam, 1986.

Karel Wasch begrijpt als weinig andere Nederlandse dichters het ritme van de klank en de stuwende kracht van de alliteratie en maakt daar een mooi en gedoseerd gebruik van. Heel subtiel vlecht hij deze vorm van rijm door zijn woorden en voor een Germaanse taal als het Nederlands werkt dit naar mijn smaak veel sterker dan het Romaanse eindrijm. Tot slot laat ik u nog even genieten van het stemmige gedicht Mysterie.


Mysterie

Er is iets wel en niet gebeurd
de plaats, absurd genoeg, is mij
ontschoten , ik sla
de zwarte engel van zijn sokkel
verbrijzel zijn gegoten lach.

Het huis, de tuin, ze leven
bij de dag, maar zonder woord;
de bloesem zal haar zaad
verstrooien.

Er is iets nooit gezien
het valt nu zwaar dat te erkennen
nog staar ik blind de beelden na
maar mistig is mijn uitzicht
voor een beslagen raam.

Een naam, de klank, zij klinken
uit de verte, maar zonder een
gestalte die hen kent. Een schim
lost op voordat het licht
haar raakt.

Literair tijdschrift OpSpraak, jaargang 8, nummer 20, september 2002

Meer over Karel Wasch op de site van het literair tijdschrift Opspraak.

Karel Wasch, de dichter

de mobieltjesmaffia

Maandag 01 December 2003 in categorie Opinie

In de Volkskrant lees ik dat ongebruikte beltegoeden van mobiele telefoons volgend jaar waarschijnlijk opeisbaar worden. Daar heeft de Europese Commissie voor gezorgd, want van onze nationale overheid hoeven we op dit soort punten zelden iets te verwachten. Het is verstandsverbijsterend waar het bedrijfsleven in Nederland allemaal mee wegkomt af en toe.

Ik vond het altijd al pure diefstal wanneer je het beltegoed gewoon kwijt was indien je niet tijdig opwaardeerde. Betaald is betaald, nietwaar? Eerst mochten we het een jaar gebruiken, daarna gingen KPN en Vodafone (voorheen Libertel) al na een half jaar de kassa plunderen. de mobieltjesmaffia Lees verder...

Verbal Jam's week van de poëzie

Maandag 01 December 2003 in categorie Kunst en Cultuur

Eigenlijk is dit de week van de poëzie. Want er is geen periode in het jaar waarin er zoveel gedichten worden gemaakt als nu. Ja, hoor eens, zult u zeggen, dat is geen poëzie, dat zijn Sinterklaasgedichten, dat is rijmelarij...
Dat maakt niet uit, werp ik dan tegen, het is de enige week van het jaar waarin het Nederlandse volk zich massaal actief en productief met gedichten bezighoudt.

Grijp dus uw kans en zet uw favoriete gedicht bij Verbal Jam online in het reactiescherm. Het mag van uzelf zijn, van een andere dichter(es), al of niet gerenommeerd, het doet er niet toe.
Alleen hoop ik dat er geen dichters of uitgevers zijn die dan gaan zeuren over auteursrechten. Tegen hen zou ik met een valse grijns willen zeggen: wees blij dat je weer eens wordt gepubliceerd. Ja toch?

Gelieve niet door te slaan in uw enthousiasme.
Verbal Jam's week van de poëzie

kunst en chocomel

Zaterdag 29 November 2003 in categorie Klein Proza

Ik ontmoet OD (Onderbelichte Dichter) in de kunstenaarssociëteit Arti et Amicitiae. Het voelt voor hem als zo'n beetje de enige plaats waar hij blijkens zijn lidmaatschap nog als kunstenaar wordt gezien. Dit is voor hem een troostende omgeving en ik begrijp nu waarom het woord sociëteit vrouwelijk is. Want alles in deze ruimte ademt zachte warmte, bedachtzaamheid, de bescherming van het goede en verfijnde.
Hier is de kalmte en de knusheid van de negentiende eeuw al meer dan honderdzestig jaar liefdevol gekoesterd en bewaard. Het zacht-warme licht van grote bolvormige lampen streelt met de juiste temperatuur de antieke rijkdom aan eikenhout, de balken in het plafond, de beleefd zwijgende beelden langs de muren, de leestafel en het biljart. De geuren van tabak, leer en cognac stellen de zintuigen op hun gemak.

Ja, deze huiskamer der huiskamers is wel wat voor hem. Hier houdt men ingewikkelde gesprekken over de kunst, de koetjes, de kalfjes en de gebreken van collega's. Hier kan OD met benevelde argumenten verongelijkt de wereld kritiseren en zijn vriendschappelijke hoon over mij uitstorten.
Een heerlijke plek, dat Arti et Amicitiae. Latijn is voor mij altijd een dode taal gebleven, dus ik gok maar dat het zoiets als Kunst en Vriendschap betekent. En inderdaad, ik merk dat als de Kunst wat dieper in het glaasje kijkt, de Vriendschap vanzelf ontstaat. Dat komt mij niet ongelegen, want ik sta op het punt één van zijn manuscripten venijnig te fileren.

Maar los daarvan hoop ik dat vele mensen de werken van de Onderbelichte Dichter nog gaan lezen, want zij zijn de moeite waard, te mooi om slechts terloops bij een cognacje in de sociëteit te worden gedeclameerd. Zijn poëzie is prachtig.
Ja, ja, hoor ik u al tegenwerpen, de heren hebben daar lekker zitten doorzakken en dan is álles geniaal! Gelooft u mij, ik zeg geen woord teveel, zoals dronkaards inderdaad nogal eens plegen te doen. Ik ben berucht om mijn vileine nuchterheid. Ik drink alleen maar chocomel.

verschenen in nieuwsbrief nr 133 van het literair tijdschrift OpSpraak

№ 10 kunst en chocomel